نشان جغرافیایی
نشان جغرافیایی نشانی است که بر روی کالاهایی که دارای یک منطقه جغرافیایی خاص بوده و کیفیت و شهرت آن بواسطه آن منطقه جغرافیایی میباشد، بکار می رود. بطور عام، یک نشانه جغرافیایی شامل نام و محل منشاء کالا می باشد. محصولات کشاورزی معمولا دارای کیفیتی هستند که نشأت گرفته از محل تولید آنهاست و تحت تاثیر فاکتورهای جغرافیایی محلی خاص نظیر آب و هوا و خاک میباشند. اینکه آیا یک نشانه بعنوان نشانه جغرافیایی عمل میکند بستگی به قانون ملی و آگاهی مصرف کنننده دارد؟ نشانههای جغرافیایی میتوانند برای انواع زیادی از محصولات کشاورزی نظیر (Tuscany) برای روغن زیتون تولید شده در ایتالیا، یا (Roquefort) برای پنیر تولید شده دراین منطقه از فرانسه بکار روند.
استفاده از نشانههای جغرافیایی به محصولات کشاورزی محدود نمیشود. نشانههای جغرافیایی میتوانند کیفیت خاص یک محصول را که بواسطه عوامل انسانی که در محل تولید آن محصول وجود دارند، برجسته و نمایان سازند، نظیر سنتها و مهارتهای خاص تولید . محل منشأ میتواند یک روستا، یک شهر، یک منطقه با یک کشور باشد. یک مثال برای کشور کلمه (سوئیس) است که در بسیاری از کشورها بعنوان یک نشانه جغرافیایی برای محصولات ساخت سوئیس بویژه ساعت در نظر گرفته میشود.
اسم مبدأ
اسم مبدأ بک نوع خاص از نشانه جغرافیایی است که برروی محصولاتی بکار میرود که دارای یک کیفیت خاص بوده و آن کیفیت خاص منحصرا یا اساسأ برای محیط جغرافیایی خاص است که آن محصولات در آنجا تولید میشوند. مفهوم نشان جغرافیایی در برگیرنده اسامی مبدأ میشود. نمونههایی از اسامی مبدأ عبارتند از: فرش اصفهان برای فرش تولید شده در اصفهان – عایق رطوبتی دلیجان برای عایق تولید شده در شهرستان دلیجان – رطب مضافتی بم تولید شده در منطقه بم.
چرا نشانه های جغرافیایی نیاز به حمایت دارند؟
نشانههای جغرافیایی برای اطلاع مصرف کنندگان از منشأ و کیفیت محصولات بکار میروند. بسیاری از نشانههای جغرافیایی شهرت با ارزشی را کسب کردهاند که در صورت عدم حمایت کافی از آنها ممکن است که توسط عوامل تجاری متقلب مورد سوء استفاده قرار گیرند. استفاده نادرست از نشانههای جفرافیایی توسط اشخاص غیر مجاز ، برای مثال (دارجیلینگ) برای چایی که در باغهای چایی دارجیلینگ پرورش داده نشده برای مصرف کنندگان و تولید کنندگان مشروع زیان آور است. مصرف کنندگان فریب خورده و باور میکنند که یک محصول مرغوب با کیفیت خاص خریداری میکننند در حالی که در واقع یک محصول تقلبی بیارزش را میخرند. تولید کنندگان ضرر میبینند، زیرا تجارت با ارزش از آنها برگرفته شده و شهرت کسب شده برای محصولاتشان نیز ضربه میبیند.
نشانههای جغرافیایی میتوانند طبق قوانین ملی و تحت عناوین گوناگون، نظیر قانون حمایت در برابر رقابت نامشروع، قانون حمایت از مصرف کننده، قانون حمایت از علائم تأییدی یا قوانین خاص مربوط به حمایت از نشانههای جغرافیایی و مبدأ حمایت گردند. در واقع ، اشخاص غیر مجاز نباید از نشانههای جغرافیایی که استفاده از آنها احتمال به اشتباه انداختن عموم در رابطه با مکان درست محصول را باعث میشود، استفاده کنند. مجازاتهای قابل اجرا شامل حکم دادگاه در جهت جلوگیری از استفاده غیر مجاز، پرداخت خسارت، جریمه و در موارد حاد مجازات زندان است.
تفاوت بین نشانههای جغرافیایی و علامت تجاری
علامت تجاری نشانهای است که توسط یک شرکت مورد استفاده قرار میگیرد تا کالاها و خدمات خود را از کالاها و خدمات سایر شرکتها متمایز کند. علامت تجاری به صاحب آن، حق منع دیگران از استفاده از آن علامت را میدهد. نشانه جغرافیایی به مصرف کننده میگوید که یک محصول در یک مکان خاص تولید شده و دارای خصوصیات خاصی میباشد که بواسطه محل تولید آن است. نشانه جغرافیایی میتواند توسط تمام تولید کنندگان که محصولات خود را در آن مکان جغرافیایی تولید میکنند، مورد استفاده قرار گیرند.