طرح صنعتی
طرح صنعتی : هرگونه تركيب خطوط يا رنگها و هرگونه شكل سه‌بعدي با خطوط، رنگها و يا بدون آن، به‌گونه‌اي كه تركيب يا شكل يك فرآورده صنعتي يا محصولي از صنايع دستي را تغيير دهد، طرح صنعتي است. در يك طرح صنعتي تنها دسترسي به يك نتيجه فني بدون تغيير ظاهري مشمول حمايت از اين قانون نمي‌باشد.
طرح صنعتي زماني قابل ثبت است كه جديد و يا اصيل باشد. طرح صنعتي زماني جديـد است كه ازطريق انتشار به طور محسـوس و يا از طريق استفاده به هر نحو ديگر قـبل از تاريخ تسـليم اظـهارنامه يا بر حسب مورد قبل از حق تقدم اظهارنامه براي ثبت در هيچ نقطه‌اي از جهان براي عموم افشاء نشده باشد.
نکته مهم در ثبت طرح صنعتی این است که طرحمان حتما باید نوآوری ظاهری داشته باشد، اگر نوآوری ما فقط در کارکرد فنی یک دستگاه باشد آن را نمی توان به ثبت رساند. در یک مثال ساده اگر خودکاری طراحی کنیم که نوشتن را سریع تر می کند ولی در ظاهر با باقی خودکارها هیچ تفاوتی نداشته باشد نمی توانیم آن را به ثبت برسانیم.درواقع قانون در طرح صنعتی فقط به جنبه های ظاهری و زیبایی شناختی توجه داشته است.پس اگر می خواهیم طرحی را ثبت صنعتی کنیم باید به فکر تغییرات ظاهری آن باشیم و نه کارکرد بهتر.
تفاوت طرح صنعتی با اختراع
با مطالبی که در بالا توضیح دادیم شاید راحت بتوانیم تفاوت ثبت طرح صنعتی و ثبت اختراع را بیان کنیم. بر خلاف طرح صنعتی که قانون فقط به دنبال بحث های زیبایی شناختی آن بوده، در ثبت اختراع قانون بیشتر به دنبال کارایی بهتر است.
به طور مثال هنگامی که می خواهیم یک جاروبرقی جدید به ثبت برسانیم، اگر به دنبال ثبت طرح صنعتی باشیم باید به فکر نو آوری هایی در زمینه شکل و ظاهر جاروبرقی و زیباتر شدنش باشیم، ولی اگر بخواهیم آن را ثبت اختراع کنیم باید روی قدرت مکش، کم شدن مصرف و بزرگتر شدن کیسه داخل آن تمرکز داشته باشیم. پس اگر می خواهیم طرحی را ثبت اختراع کنیم باید به فکر کارکرد بهتر آن باشیم و نه تغییرات ظاهری.
مدارک مورد نیاز
- مدارک هویتی متقاضی
- برای اشخاص حقیقی، کپی های شناسنامه و کارت ملی که برابر اصل شده باشند
- برای اشخاص حقوقی آگهی تاسیس و آخرین تغییرات و مدارک شناسایی مدیر عامل
- اگر طرح صنعتي دو بعدي باشد، پنج نمونه از شكل يا تصوير گرافيكي يا پنج نمونه از طرح ترسيم شده به عنوان نمونه
- اگر طرح صنعتي سه بعدي باشد، پنج نمونه از شكل يا تصوير گرافيكي يا پنج نمونه از طرح ترسيم شده از تمامي جوانب طرح
برخی از مواد قانون ثبت طرح صنعتی
- ماده 24:دو ياچند طرح صنعتي را مي‌توان در يك اظهارنامه قيد و به اداره مالکیت معنوی تسليم نمود، مشروط بر آن‌كه مربوط به يك طبقه‌بندي بين‌المللي و يا مربوط به يك مجموعه يا تركيبي از اجزاء باشد.
ماده 28 :حقوق ناشي از ثبت طرح صنعتي، مدت اعتبار و تمديد آن به شرح زير است:
- بهره‌برداري از هر طرح صنعتي كه در ايران ثبت شده باشد، توسط اشخاص، مشروط به موافقت مالك آن است.
- بهره‌برداري از يك طرح صنعتي ثبت شده عبارت است از: ساخت، فروش و وارد كردن اقلام حاوي آن طرح صنعتي.
- مالك طرح صنعتي ثبت شده، مي‌تواند عليه شخصي كه بدون موافقت او افعال مذكور در بند (ب) اين ماده را انجام دهد يا مرتكب عملي شود كه عادتاً موجبات تجاوز آينده را فراهم آورد، در دادگاه اقامه دعوي نمايد.
- مدت اعتبار طرح صنعتي پنج سال از تاريخ تسليم اظهارنامه ثبت آن خواهد بود. اين مدت را مي‌توان براي دو دوره پنجساله متوالي ديگر پس از پرداخت هزينه مربوط تمديد نمود. پس از انقضاء هر دوره كه از پايان دوره شروع مي‌شود، يك مهلت شش ماهه براي پرداخت هزينه تمديد گرديده و همچنين جريمه تأخير در نظر گرفته خواهد شد.
- ماده 74: در صورتي كه متقاضي طبق ماده 9 قانون، درخواست حق تقدم كرده باشد، هنگام تقاضاي ثبت طرح صنعتي بايد درخواست خود را كه حاكي از اين حق باشد، به مرجع ثبت تسليم نمايد.
ماده 80 :انتقال حق مالكيت ناشي از تسليم اظهارنامه يا اعطاي هرگونه اجازه بهره‌برداري از آن بايد به درخواست كتبي هر ذي‌نفع به مرجع ثبت اعلام و در پرونده مربوط درج گردد.
- ماده 85:هرگاه تقاضاي ثبت طرح صنعتي مورد پذيرش مرجع ثبت قرار گيرد، مراتب كتباً به متقاضي اعلام شده و وي بايد ظرف 30 روز پس از تاريخ اعلام، جهت پرداخت هزينه‌هاي مربوط به ثبت طرح صنعتي و انتشار آگهي موضوع ماده 86 اين آيين‌نامه اقدام نمايد. در صورت عدم پرداخت هزينه‌ها در مهلت مقرر فوق، اظهارنامه كان لم يكن تلقي مي‌گردد. اين مهلت براي متقاضيان مقيم خارج از كشور 60 روز مي‌باشد.
- ماده 100:تصميم مرجع ثبت مبني بر رد اظهارنامه، از سوي متقاضي قابل اعتراض است. اعتراض بايد در دو نسخه به صورت كتبي و همراه با دلايل و مستندات مربوط و رسيد مربوط به پرداخت هزينه رسيدگي به رد ثبت ظرف مدت 30 روز از تاريخ ابلاغ تصميم، از طريق مرجع ثبت به كميسيون موضوع ماده 170 اين آئين‌نامه تسليم شود. پس از ثبت اعتراض‌نامه، نسخه دوم آن با قيد تاريخ و شماره وصول به معترض مسترد مي‌گردد. مهلت مذكور براي متقاضي مقيم خارج از كشور 60 روز مي‌باشد.
- ماده 101:هرشخصي كه نسبت به تقاضاي ثبت طرح صنعتي اعتراض داشته باشد بايد اعتراض خود را در دونسخه به مرجع ثبت تسليم نمايد. پس از ثبت اعتراض‌نامه، نسخه دوم آن با قيد تاريخ و شماره وصول به معترض مسترد مي‌گردد. اعتراض نامه بايد همراه با دلايل و مدارك استنادي و رسيد مربوط به پرداخت هزينه رسيدگي به اعتراض باشد. چنانچه پس از بررسي اعتراض نامه و مدارك استنادي، تكميل مدارك منضم به اعتراض‌نامه ضرورت داشته باشد، مرجع ثبت باتعيين موارد، كتباً از متقاضي مي‌خواهد كه ظرف 30 روز از تاريخ ابلاغ نسبت به رفع نقص اقدام نمايد. در غير اين صورت، اعتراض‌نامه كان لم يكن تلقي خواهد شد.
