شرکت تعاونی
شرکت تعاونی مشارکتی است که عدهای از افرادی که هم صنف یا تناسبی مشابه دارند مثلاً همسایه، دوست، خویشاوند یا همشهری هستند برای دستیابی به منافع مشترک گرد هم میآیند و در حقیقت بهم کمک مییکنند و برای تهیه مسکن یا خرید مایحتاج یا کسب اعتبار و وام، تعاونی درست میکنند، سرمایه معینی را درمیان میگذارند و دستهجمعی مشکل را حل مینمایند. در واقع اعضای شرکت در کنار یکدیگر، جمعیتی کوچک را پدید میآورند که به عنوان مثال در تهیه کالاهای مورد نیاز اعضا، با جمعآوری پول جزئی که هر عضو میپردازد کالای مورد احتیاج اعضا را از دست اول خریداری و به همان قیمت تمام شده یا سود خیلی جزئی به اعضا میفروشد و به این طریق واسطههای غیرضروری در کسب و تجارت و صاحبان اینگونه مشاغل کاذب حذف میگردند.
ضوابط عمومی
این شرکت حداقل با ۷ نفر عضو میتواند تأسیس شود . تابعیت ایرانی، نداشتن ممنوعیت قانونی و حجر، و این که در شرکتهای مشابه عضو نباشد از جمله قوانین ثبت آن میباشد و توسط هیئت مؤسس تأسیس میشود و پس از آن از کسانی که شرایط عضو شدن را دارند دعوت میکند. هیئت مؤسس پس از تهیه طرح و اساسنامه و دیگر مشخصات تعاونی اقدام به دریافت موافقت نامه از وزارت تعاون مینماید پس از آن پروانه تأسیس بوسیله وزارت تعاون صادر میشود.
اعضا در جلسه مجمع عمومی عادی، اعضای هیئت مدیره و بازرسهای خود را انتخاب میکنند. جلسات مجمع معمولاً به صورت سالیانه و جلسات هیئت مدیره به صورت دو هفته یک بار برگزار میشود. بالاترین مقام تصمیم گیرنده در این نوع شرکت مجمع میباشد. مجمع تعیینکننده اعضای هیئت مدیره است، البته از طریق رایگیری. هیئت مدیره شامل سمتهای رئیس، نائب رئیس، منشی، عضو اصلی هیئت مدیره و عضو علیالبدل میباشد. بازرس نباید با هیچیک از اعضای هیئت مدیره نسبت فامیلی داشته باشد. مدیر عامل نیز میتواند از اعضای خود هیئت مدیره یا بیرون از آن باشد.
در این نوع شرکت همه با هم برابرند و همه همکار یکدیگرند و از نظر نژاد، زبان، رنگ پوست، ملیت، شغل و غیره هیچکدام از اعضاء بر دیگری برتری ندارند. همچنین رشته تعاون و رفاه در دانشگاههای کشور دانشجو میپذیرد.
در این شرکت ممکن است اعضا دارای سرمایه و سهم یکسان از سود نباشند اما هر عضو بدون توجه به درصد سهامش، یک رای دارد و نسبت سهام به رای وجود ندارد. در واقع تعاونی، متکی به اعضاء است نه به سرمایه.
انواع شرکت از لحاظ نوع فعالیت
شرکتی است که به منظور اشتغال در امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دامپروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری، روستایی، عشایری و نظایر اینها فعالیت مینماید و مجموعاً یک واحد تولیدی را در آن اداره مینمایند.
شرکتی است که در امور مربوط به تهیه و توزیع کالا، مسکن، خدمات و سایر نیازمندیهای اعضاء فعالیت مینماید و فعالیت آنان تواماً تولیدی و توزیعی است.
انواع شرکت از لحاظ نوع عضویت
شرکتی است که عضویت در آن برای همه آزاد میباشد، تعداد اعضاء در این تعاونیها حداقل ۵۰۰ نفر و براساس نوع تعاونی که وزارت تعاون تعیین کرده مشخص میشود.
شرکتی است که عضویت در آن برای گروهی خاص مانند کارگران، دانشجویان، کشاورزان، زنان، پزشکان، وکلای دادگستری، اعضاء هر صنف و مشاغل خاص و نظایر اینها با رعایت شرایط آزاد تعیین میشود.