دعاوی خانوادگی چیست ؟
دادگاه خانواده دادگاهی اختصاصی است که به موجب قانون حمایت خانواده برای رسیدگی به امور دعاوی خانوادگی ایجاد شده‌است.
دراین نوشتار بررسی میکنیم که طبق قانون حمایت خانواده رسیدگی به چه موضوعاتی در صلاحیت این دادگاه قرار دارد.
طبق ماده ۴ قانون حمایت خانواده دعاوی مربوط به موضوعات زیر در صلاحیت دادگاه خانواده قرار دارد:
- مهریه
- نفقه
- حضانت و ملاقات طفل
- برهم زدن نامزدی و خسارت ناشی از آن
- نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح
- شروط ضمن عقد نکاح
- ازدواج مجدد
- جهیزیه
- اجرت‌المثل ایام زوجیت ( زن بخاطر انجام کارهایی که از لحاظ شرعی و قانونی وظیفه انجام آن‌ها را ندارد و به دستور همسر خود آن‌ها را انجام می‌دهد، دریافت می‌کند)
- تمکین و نشوز (تمکین به معنای انجام وظایف زناشویی و نشوز به معنای عدم انجام این وظایف می‌باشد)
- رشد، حجر و رفع آن (حجر به حالتی گفته می‌شود که شخص بخاطر صغیر، مجنون یا سفیه بودن توانایی انجام اعمال حقوقی و اداره امور مالی خود را ندارد)
- ولایت قهری، قیمومت، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجوران و وصایت در امور مربوط به آنان
- نفقه اقارب
- امور راجع به غایب مفقودالاثر
- سرپرستی کودکان بی‌سرپرست(فرزندخواندگی)
- اهدای جنین
- تغییر جنسی
موارد صلاحیت شورای حل اختلاف برای رسیدگی به دعاوی خانودگی
با اینکه قانون حمایت خانواده در ماده ۴ مقرر کرده که رسیدگی به دعاوی مربوط به جهیزیه، مهریه و نفقه در صلاحیت دادگاه خانواده قرار دارد اما دعاوی مربوط به مهریه، جهیزیه و نفقه در صورت وجود دو شرط زیر در شورای حل اختلاف باید مطرح شود:
۱. در صورتی که مبلغ مهریه، نفقه و جهیزیه تا ۲۰ میلیون تومان باشد. برای مثال اگر خانمی بخواهد مهریه خود را از همسرش مطالبه کند و مبلغ مهریه تا ۲۰ میلیون تومان باشد، باید به شورای حل اختلاف مراجعه کند اما در مواردی که مبلغ مهریه بیش از ۲۰ میلیون تومان است، باید به دادگاه خانواده مراجعه کند.
۲. در صورتی که پیش از طرح دعاوی مربوط به جهیزیه، نفقه و مهریه‌ی تا ۲۰ میلیون تومان، دعوای طلاق مطرح نشده باشد چون طلاق از اموری است که در صلاحیت دادگاه خانواده قرار دارد. اگر دادگاه خانواده حکم طلاق را صادر کند، در همین حکم تکلیف جهیزیه، مهریه و نفقه را هم مشخص می‌کند و دیگر نیازی به رسیدگی شورای حل اختلاف نیست.
رویه طرح دادخواست در دعاوی خانوادگی
برای طرح یک دعوای حقوقی باید با بخش های مختلف یک دادخواست آشنا شویم. چرا که لازمه طرح دعوای حقوقی ارائه دادخواست است. با توجه به اینکه در حال حاضر در تهران و بسیاری از استان‌ها دادخواست باید یا به درگاه خدمات الکترونیک قضایی به آدرس www.adliran.ir مراجعه نمایید و فرم دادخواست را تکمیل نمایید یا به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید و با پرداخت هزینه درخواست تکمیل دادخواست توسط کارمندان دفاتر نمایید.اما در شهرهایی که هنوز سامانه الکترونیکی قوه قضاییه فعال نیست دادخواست ها هنوز به شکل دستی توسط مرجع قضایی دریافت می شوند.
